Afaan Sidaamaa
Sidaamaa ykn Sidaamuu Afoo afaan Afroo-Eeshiyaa yoo ta'u, damee Kuush Haayilaandi Bahaa maatii Kuush keessaa tokko. It is spoken in parts of southern Ethiopia by the Sidama people, keessumattuu naannoo Bulchiinsa Biyyaalessaa Sidaamaa (SNRS) keessatti uummanni hedduun itti baay'atu. Sidaamu Afoo maqaa ofii isaa kan sabaa afaan kanaaf yoo ta’u, Sidaminya ammoo afaan Amaaraatiin maqaa isaati . Loqoda addaa qabaachuun isaa beekamuu baatus, walfakkeenya jechootaa %64 ol Alaba-K'abeena, %62 Kambaata, fi %53 Hadiyyaa wajjin qooddata, isaan kun hundinuu afaanota biroo kibba dhiha Itoophiyaa keessatti dubbatamanidha. Tartiiba jechootaa akkaataa adda addaatiin SOV dha. Sidaamaan sagalee guddiftuu L2 kuma 100 ol qaba. Sadarkaan dubbisuu fi barreessuu namoota L1 dubbataniif %1-5 yoo ta’u, namoota L2 dubbataniif ammoo %20 dha. Gama barreeffama isaatiin Sidaamaa hanga bara 1993tti qubee Itoophiyaatti kan fayyadame yoo ta’u, kanarraa ka’ee qubee Laatiin fayyadamaa tureera.
Jechi Sidamo jedhu barreessitoota tokko tokkoon gareewwan gurguddoo afaanota Kuush Bahaa fi illee Oomootikii agarsiisuuf itti fayyadamaniiru . [1] Afaanonni garee Sidamoo kana keessa jiran amala sagalee walfakkaataa, wal jijjiiran of keessaa qabu. [2] Bu’aan qorannoo qorannoo bara 1968-1969 afaanota Sidamoo adda addaa gidduutti wal-hubatamuu ilaalchisee gaggeeffame irraa argame akka agarsiisutti, Sidaamaa afaan Gedeo, kan inni gara kibbaatti daangaa waliin qooddatu, afaanota Sidamoo biroo caalaa walitti dhiyeenyaan kan walqabatu ta’uu isaati. [3] Akka Ethnologue jedhamutti afaanonni lamaan walfakkeenya jechootaa %60 qooddatu. Jechoota Sidaamaa jechoota Afaan Oromootiin dhiibbaa uumeera.
- ↑ Ring, Trudy, Noelle Watson, and Paul Schellinger. "International Dictionary of Historic Places: Middle East and Africa, Volume 4." 1994.
- ↑ Leslau, Wolf. "Sidamo Features in the South Ethiopic Phonology." "Journal of the American Oriental Society," 1959.
- ↑ Bender, Marvin L. and Robert L. Cooper. "Mutual Intelligibility Within Sidamo." 1979.