Ancootee

Nyaata aadaa Oromoo

Ancooteen (coccinia abyssinica) biqiltuu hiddaa yoo ta'u kan facaafamuufis hundeensaa akka nyaatatti waan tajaajiluufi. Ancootee karaa lamaan marguu danda'a: ijasaa yoo facaasanii fi hundeesaa yoo dhaabani. Ancooten biqiltuu waggaa yoo ta'u erga ija godhatee booda ni goga. Hundeensaa garuu lafa keessa turuun hanga roobni dhufutti eeggata, jiidha gaafa argates deebi'ee marga.

Qabiyyee Nyaataa gulaali

Ancooten niwuutirentii adda addaa of keessaa qaba. Kana keessaa pirootinii, kaarboohayidireetii, faatiin warra gurguddaa dha. 

Gosa Ancootee pirootinii (g/100g) faatii (g/100g) kaarboohayidireetii (g/100g) Anniisaa (Kcal/100g)
dheedhii 3.25 0.19 16.86 82.12
quncifamee affeellame 2.67 0.13 10.42 53.48
hinquncifamin affeellame 3.14 0.14 15.23 75.26

Ancooten albuudota akka ayirenii, kaalsiyemii, magniziyeemii, ziinkii fi fosfarasii of keessaa qaba. 

Gosa Ancootee kaalsiyemii(mg/100g) ayiranii (mg/100g) magniiziyemii (mg/100g) ziinkii (mg/100g) fosfarasii (mg/100g)
dheedhii 119.50 5.49 79.73 2.23 34.61
quncifamee affeellame 115.70 7.60 73.50c 2.03 28.12
hinquncifamin affeellame 118.20 6.60 76.47 2.20 25.45

Oomishuu gulaali

Ancooten baayyinaan kan oomishamu godinaalee Wallaggaa keessatti. Ancooten baayyinaan kan facaafamu naannoo lafa ol ka'iinsisaa meetira 1300 - 2800 qabutti. Roobni ancootef mijatu 762-1016mm. Akka gabaasni Ministeera Qonnaa ibsutti, yeroo ammaa, ancooten lafa heektaara 6,526 ta'urratti kan oomishamu yoo ta'u qonnaan bultoota 45,232 ta'utu oomisha. Ancooten heektaara tokkorraa kuntaala 150-180 oomishama, kunimmoo oomisha moosee fi mixaaxisa wajjin wal gita. 

Wabii gulaali

  1. Nutrient Concentration of Anchote (Coccinia abyssinica) Plant Parts at Different Harvesting Dates and In-situ Storage
  2. Habtamu Fekadu Gemede. Effects of Boiling Methods on Anti-nutritional Factors of Anchote (Coccinia Abyssinica (lam.) Cogn) tubers Grown in Western Ethiopia,Food Science and Quality Management, Vol.27, 2014
  3. Habtamu Fekadu Gemede, Fekadu Beyene, Gulelat Desse. Evaluation of bioavailability and sensory preference of processed Anchote (Coccinia Abyssinica) tubers in Eastern Wollega, Ethiopia, Journal of Food and Nutrition Sciences, 2014; 2(1): 1-12
  4. Habtamu Fekadu Gemede, Fekadu Beyene, and Gulelat Desse, (2013). Effect of Traditional Processing Methods on Nutritional Composition and Anti-nutritional Factors of Anchote (Coccinia Abyssinica (lam.) Cogn) Tubers Grown in Western Ethiopia. Journal of Food and Process Technology, 4 (7):1-8.


Aadaa Oromoo

Aartii - Afaan
Nyaata - Waaddii | Ancootee | Baaduu | Marqaa | Caccabsaa | Qoocco | Ittoo | Cuucoo | Cororsaa | Qorii | Irra diba | Qorsoddoma
Ogbarruu - Fixeensa | Mudaammuddii | Namummaa
Qoricha
Sirna Gadaa
Tiyaatira - Tiyaatira
Waaqeffannaa - Waaqa‎ | Gumii Waaqeffattoota Addunyaa | Irreecha | Ateetee
Wallee Oromoo - Dibbee Qaallu | Shaggooyyee | Geelloo | Tirrii | Dhiichisa | Ragada
Hawwisoo Oromoo - Afran Qalloo