Tarree Mammaaksa Oromoo
Oromoon mammaaksaan yaada isaa ibsata.
Tarreen kun maamaaksa Oromoo bebekkamo qaba. Oromoon mammaaksa baay'eeqabuu keessa muraasni kan armaan gadiiti.
Mammaaksa | Hiikkaa |
---|---|
Waliigalan alaa galan | |
Dhugaan niqallatti malee hincittu | |
Osoo gubadhuun kolfa jette akaayiin. | |
Waaqni hinariifatu lafa jedhe hinoolu | |
Jaamtu jaamti malee, saree ija hindhiqan. | |
Qeerrensa eegee hinqaban qaban gad hin dhiisan. | |
Kan qotiyyoon iyyuu male qacceen iyyiti. | |
Hudduun guddateef dhuufuu hindhowwu. | |
Garbittiin gargaarsa argatte majii dhoksiti. | |
Ni ta'a jennaan Harree qallee hin ta'u jennaan harree gannee isumaa fidaa jennaan dhaqnee dhabne. | |
Kan akka fardaa nyaatu gaafa akka namaatti nyaate du'a. | |
Garaacha dheedhii, garaatti beeki. | |
Midhaan warra raatuu bona bona nyaatu. | |
Haadha hin qabdu akkoof boossi. | |
Keessummaa qamalee raafuu keessatti argu. | |
Hiyyeessa boo'icha hin gorsan innuu jalleesee naqa. | |
Sareen sarbaa hin qabdu mukarbaa hin yaabbattu. | |
Gadheen qalbii hin qabdu kan darbe hin yaadatu. | |
Kan lafatti wal hintaane muka wajjiin hin koru. | |
Fincaan lukkuu kan arge haa himuu. | |
Durattuu durii maalayyaa waaqoo lama tahe. | |
Arruma salaattee arruma maraatte. | |
Yaanni karaa hin dhaleessu. | |
Qilleensarratti mana hin ijaaran. | |
Eeboo darbatanii jinfuu hin qabatani. | |
Akka cabanitti okkolan. | |
Ni turra malee ni urra jette boonbiin. | |
Alaa manatti galan. | |
Kokkolfaa nama nyaatti golfaan. | |
Waaqaan duuba karaan nama hin dabarsu. | |
Kan waaqa abdate hindhabu. | |
Kan waaq mure hinoolu. | |
Kan waaq uwwise hindaaru. | |
Namni niyaada;waaqni niguuta. | |
Ganamaan bahaniif waaqa jalaa hinbahan. | |
Katuffatantu ardaa dhaala | |
Bara barri argate buqqeetu dhagaa cabsa | |
Harreen fe'aa barbaaddu ufiin ooydaa dhufti | |
Yaa soogidda ofii jettu mi'aayi ta'uu baannaan dhagaadha jadhanii si darbu | |
Kan qaban qaba hin guunnne gadhiisan bakkee guutti | |
Hindaaqqoon haate haatee halbee ittin qalamtu baasti | |
Tuulamanii taa’anii waaqa ofii hin komatan | |
Ofii jettu mi’aa’i yoo kaan dhagaa jadhanii sigatu jedhe | |
Alagaa fi dukkanatti ija hin baasan | |
Mana oormaa bareedaarra, godoo ofii wayya | |
Adala gowwoomsuun suuta suutan | |
Kan akka fardaa nyaatu gaafa waan nyaatu dhabe du'a | |
Soogidda ofii jettu mi'aayi anaa jettu dhagaa tahi | |
Kormi biyya ofiitti baroodu biyya ormaatti ni mar'ata | |
Muka biyya jiruun mana ijaaran | |
Haatee durbaa jennaan dur kaa jedhe mucaan | |
Ka biraa yoo dhahan kan hin beekkanne isaa yoo dhahan hin beekkatu | |
Galle jette lafoon farda jala galtee | |
Hadaamii ollaa hagamsaa imimmaan irraa hinqooru | |
Baddu baddi malee saree ija hin dhiqan | |
Warruma keennaa harreen hin taane jedhe namichi booyyee ari'ee | |
Iilkaan mutaan seene budaan seene | |
Moluu tiyya boruufuu si'abdadhe" jedhe jaarsi aduun mataa dhoofte | |
Garaa ofiituu wollaalaaf heexoo itti dhugani | |
Suuta ejjatan suuta qoreen nama woraanti | |
Bor ni agarta jennaan edana akkamitti bulee jedhe ballaan | |
Dhukkubni na ajjeesuu hin jirre hamaaf tolaa addaan naaf baase | |
Cabaan baqaqatti irkate | |
Ija jirtu qorsa buusani | |
Ollaa fi dugdaan ka'an | |
Gonfoon calqaba baddeet dhoofnan kutaa hanqatte | |
Gogaa naaf hafaa jedhe waraabessi biyya isa hinbeekne dhaqee | |
Hriyaan garaa walii hin beekne malkaa ceetu maratti walkaksiifti | |
Hiriyaa garaa firaa gadheetuu garaa hiraa | |
Boriif boorri jiraa | |
Garbbittiin gargaarsa argatte majii dhoksittii | |
Hamman sii massakkare beettaa jennaan, hamman si taajjabee beettaa jedhe jedhu | |
Bitaan yaabanis mirgaan yaabanis waligeenyi kooradhumaa | |
Sabab jette ballaan farda yaabdee | |
Ijoolleen gajee torbaa anatuu keessaa korma jedhee geerare namichii jedhama | |
Yaawaaq siifan ka’a, achumaanan gaayyaa koo fudhadha jette jaartiin | |
Niitiin afaan kaa’a barte, kabaluuf jennaan afaan bante | |
Sanyii ibiddaa daaratuu nama guba | |
Dubbiin mammaaksa hin qabnee mannaa ittoo sogidda hin qabne wayya | |
Miila lama qabaataniif muka lama hin koran | |
Qottoon maal nu godhe, kan nu miidhe muka keenya isa jallate jedhe mukni jigan jedhan | |
Yoo hundumasaa dubbatan garaan duwwaatti hafa jedhan | |
Yaa marqaa si afuufuun si liqimsuuf jedhe | |
Odoo beeknuu hubaa wajjin nyaanna jette sareen jedhan | |
Mana eegaan bara eega jette sareen jedhan | |
Akka garaakoo jette sareen nama gararraan bishaan dhugdii | |
Biddeen nama quubsu eelee irratti beekuu jedhan | |
Akka abaluun sirbaan morma nama jallisa jedhan | |
Lafa rukutanii maggaanyaa ofiin qixxeessu jedhan | |
"Kopheen muka yaabdee seexanatu na kuffise jettaa" jette seexanni jedhan | |
"Maqaan baduu mannaa, mataa baduu wayya" jette gondaan ciniintee haftee | |
Ulfeessaniit ulfaatu jettet haati ilmaaf farda qabde | |
Firaan boonu malee firatti hin boonan | |
Harreen ofiifuu hingaltuu loon galchitiiree? | |
Midhaan dura facaasan sinbirri nyaattet nama dura dubbate namni komata | |
Ol kaayan malee olka’aniif hin fuudhan | |
Boru hinbeeknen qodaan bukoo ishee lama | |
Argaa toleef goromsi hin ottoomu | |
Sareen namaan buluuf udaan namaa nyaati | |
Kan kunootii hiin argine kuunnotii hin argu | |
Kan harree hin qabne gaangee tuffata | |
Akka ormaattan sirbaan morma nama jallissa | |
Kana ceenaan lagin hin jiru jette haatikoo | |
Akka jedhan dhageetee shaniin gufufaan deete | |
Harkaan dhaabanii barbareen nama gubdi | |
Taakuu dhiiftee dhundhuma deemti | |
Wallaalan bishaan keessatti dheebota | |
Wal jaalateef lafoon wal hin hudeeltu | |
Namin lafarratti wal shaku muka waliin hin koru | |
Morki baduu mannaa mormi cituu woyya | |
Akka ija tiyyaa maaltu naaf kajeela jette sareen | |
Gaafa maal nyaanna jedhan damma nyaatan | |
Hirriibni hiryaa du’aati | |
Afaaniin sheekuseen lukaan gara mukaa | |
Afaan lafa taa’u lafee alalcha | |
Horiin deegaa qilee irra dheeda | |
Lafa itti hin deebine maqaaf hin badadan | |
Bishaan malaan waaddan | |
Baraan barruu horan | |
Dhugaan hin qallatti malee hin cittu | |
Jaarsi du’uu ka’e si hin abaarin daa’imni guddatu si hin jibbin | |
Waaqatu nu eega jedhanii balbala banaa hin bulan | |
Hin ta’a jennee saganee woma ta’uu dhabne | |
Hin taane kiristinnaan Badhaasaa itti deebi'aa kaasaa | |
Guddateef dubbii harretti hin fe’an | |
Qaallu salphattu nama du’utti waaman | |
Garaan badaan waan nyaatan nama himsiisa jedhe abbaan kiyya | |
Harkaan dhaabatan lukaan dhiitan | |
Kan arba ajjeese furrii hin baafatuu? | |
Waanyoon yoo kufan waan caban nama seeti | |
Namni farda koorse galgala kooraa baata | |
Farda hidhatan machiin tolti | |
Gowwaa sobii qaroo qeensaan qabi | |
Karaan dheeraan lubbuu nama dheeressa | |
Soddaa jiruu sanuu balbala jiruu wal hin lolan | |
Aak jedhan waa tufan mammaakan waa himan | |
Olkaayaniif malee ol ka'aniif hin fuudhan | |
Haati hattuun intala hin amantu | |
Abbaa gabaabaa ijoolleen hiriyyaa seeti | |
Abbaan daadhii dhugeef ilma afaan hin urgaayu | |
Abbaan iyyatu malee ollaan hin birmatu | |
Haadha laalii intala fuudhi | |
Dura na dhungatteef dhirsa naa hin taatu jette intalli | |
Hamma namaa hin Geessuu cabsa namaa hin teessu | |
Anatu Caalaan ciinciraa haaduu afaan buute | |
Jaartiin bara buttaa duudde hoo luboo jechaa hafti | |
Akka durii fi harka xuriitti hin hafan | |
Ani hoo duruu gubattuudha jette beddeen mana keessa gubattee | |
Waan uffattu hin qabduu aguuggattee haaddi | |
Karaan sobaan dabran galatti nama dhiba | |
Hantuunni haadha jalatti gumbii uraa barti | |
Hojiin waaqayyoo fi kolfi saree hin beekamu | |
Maraatuu keessi gamna | |
Waan waaqni qocaaf kaa’e illeettiin hin fudhattu | |
Manni of–jajjuu karaa dura | |
Bor hin bekneen qoda-bukoonshee lama | |
Ija-jabeessarraa sirbi hin fokkisu | |
Iyyaniif dhalcha hin ta’u jedhe korbeessi hoolaa korbeessa re’eetiin | |
Iyyan malee hin dhalchanii jedhe hoolan korpheessa re'eetin | |
Jarjaranif Abbaa dura hin dhalatan | |
Aartu qotadhu” jedhe namichi saree biddeen dhoowwatee | |
Nama fardaan barbaadan lafoo argatu | |
Silaa dhufa hin ooluu, kajeelaa dura waami | |
Dhamaatuun dhama raaftee “weessootu na dide” jetti | |
Ijjii fi ijoolleen tika baddi | |
"Bagan si arge" jennaan "bagan si hin dhokatiin" jedhe hattuun abbaa manaatiin | |
Maraattuu fi sooressi akka argetti haasawa | |
Namni dhama’iif uumame habjuun dhagaa guura | |
"Fardaa fi harree okaa itti haamu, ana qacceen dhoqqeetti gadi dhaanu” jedhe qottiyyoon | |
Goondaan wal qabatteet laga ceeti | |
“Oduuf na qalani” jette lukkuun | |
Kan nyaatee fi kan kaate waa jalaa baha | |
"Maali fardi ni maraatee?" jedhe waraabessi hari’ee dadhabee | |
"Adeemsa abbaatu oftolchaa, fuula Waaqatu nama tolcha" jedhe jaldeessi | |
Afaan gaariin afaa gaarii caala | |
Hafaasaarra afaansaa | |
Namni dhadhaa afaan kaa’an dhagaa afaan nama kaa’a | |
Harreen yeroo alaaktu malee yeroo dhuudhuuftu hinbeektu | |
Bari fallana, takka namaa fodogaa, takka nama fondoga | |
Harka abbaa tokkotin ibidda qabachuun nama hindhibu | |
Kan darbe yaadatanii isa gara fuula dura itti yaaddu | |
Dhabaaf malee sombi kan sareeti | |
Qaroo dhabeessi "maal barbaadda" jennaan "ifa" jedhe | |
Re’een kan tokkoo raafuun kan tokkoo, kis jennee kiisii dabalanne | |
Dureessi kennef deegaa hudduun dhukkubdi | |
Yoo itti hubatanii ilaalan tafkiin ija qabdi | |
Kan haadhatti barte amaatiitti | |
Arge jettee hin foksin, dhagahe jettee hin odeessiin | |
Sangaan biyya ofiitti bookkisu, biyya ormaatti ni mar’ata | |
Kan tokko qabdu hirriiba hin qubdu | |
Cubbuun bishaanii harka buleen nama nyaachisa | |
Akkuma dur seeteet jaartiin qullaa lafaa kaate | |
Sagal ka’uu irra sagal waamuu wayya | |
Silaa dhufa hin ooluu kajeelaa dura waami | |
Ani badeen waan bade hin galchitu | |
Namatti himu malee, namatti hin hidhan | |
Namni akka fardaa nyaatu gaafa akka namaa nyaatu du’a | |
Okkoteen waaqa hin beekne, eelee bishaan kadhatti | |
"Nyaadhee sifixuu dadhabus, haadhee siballeessuu dadhabbaa" jette lukkuun | |
Gowwaan gingilchaatti bishaan waraaba | |
Dhiiraa jirtu dhiirummaa hin dhuunfatan | |
“Dhabaan hin galani” jette haati hattuu | |
Ameessi okolee dide okkotee hin didu | |
Dullachi waan garaa qabu alba’a | |
Iyyitee hin beektuu iyyinaan “Badaa, badaa” jette | |
Qalbii malee ijji hin argitu | |
Maqaan erbaniif haarawa hin taatu | |
Kan sangaan iyyuu male qacceen iyyiti | |
Waraabessi guyyaan yuuse beekkachiise | |
Dhamaatuun dhama raaftee weessootu na dide jetti | |
Suuta deeman suuta qoreen nama waraanti | |
Hammaatanis hammaaranis dhuma hin ooltu | |
"Numaaf haati hin bane" jedhe gowwaan haadha ajjeese | |
Osoo garaan addaan nama hin baasin, karaan addaan nama baasa | |
Namni ilkaan miidhagu, hidhii walitti hin qabatu | |
Namni bakka ciisu argate bakka itti diriirfatu barbaada | |
Re’een baala agarte qeerransa hin argitu | |
Harree hin qabnu, waraabessaanis wal hin dhabnu | |
Bara gaddaa mataa lafa godhu | |
Bara quufaa lukkuutu dhuufa | |
Kan nyaateefi kan kaate waa jalaa baha | |
Mucaan du’aaf dhalate wareegaan hin guddatu | |
Itti himne yoo dhageesee, itti kennine yoo olkeesee | |
Waan dhufu hin beekanii saree tana akaayii barsiisaa | |
Abbaan cabsaa ofitti hin xiqqeessu | |
Abbaan of hin argu; dhakaan of hin darbu | |
Billaachi ofiifuu hin qabduu dhagaatti uwwifiti | |
"Yaa anaa durii" jette cirrin fadrdarraa kuftee | |
Ayyaanni haftuu haadha warraa ajjeesa | |
Quufan malee hin utaalani utaalan malee hin cabani | |
"Godaa mannaa godoo wayya" jette haftuun | |
Tika didaan dhiyaana dida | |
"Akka ganamaa seetee narra hin ejjetiin" jette sokoruun | |
"Moo yaa afaan" jedhe funyaan | |
Manni ija daha malee, gurra hindahu | |
Kadhatanii galanii weeddisaa hindaakan | |
Agabuu si bulchuuf ganamaan si beelessa | |
Bakka loon hin oolle dhoqqee hin argani | |
Cuunfaa baay'isuun dubbii gogsuudha | |
Duubaan dulluma jettee jaartiin tokko ragadde | |
Irreen hin moyan, alagaan hin boonan | |
Eega kooraan dammaqe fardummaa maaltu jira, eega dubbii dadhabee gamnummaa maaltu jiraa | |
Jooraa ooltus sareen waan hin jirre hin fuutu | |
Leemman bareeddeef marqaan hin mi'aawu | |
Karaafi dubbii odoo arganuu irraa goran | |
Leenca humnaan roorrisu, qamaleen malaan ajjeefte | |
Lukkuun biyya hin qabdu, bakka bultu hin dhabdu | |
Maraattuufi sooressi akka argetti haasawa | |
Mucaan " nyaanyaa" jedhe osoo hin nyaatiin hin hafu | |
Of-jajjuun loon lamaa, tikseen kuma lama | |
"Osoo wajjiin gallee hoolaa, walii qallee" jette jeedalli sareen | |
Ari'ii biyyaa baasii qabii itti hasaasi | |
Baran barruu koran | |
Bareedina gurraachaafi dubbii gamnaa nama bira gaheetu hubata | |
Abjuun bara beelaa buddeen, buddeen jetti | |
Tafkiin gaafa haxaawan, gowwaan gaafa gorsan itti abaasa | |
Namni namaaf qoricha | |
Marartoon du'a hin oolchu | |
"Aartu qotadhu" jedhe namichi saree biddeen dhoowwatee | |
Adeemsa karaa fagoo calqabni tarkaanfii tokko | |
"Ajjeechaarra sukkuummaan sodaadha" jette tafkin | |
"Ani hin hanbifannee, ati hin qalbifanne" jedhe namichi | |
"Dhabaaf malee fooniif nu uume" jette sareen | |
Ijaafii saree namarraa hin deebisan | |
Jaalala ishee hin beektuu dhungannaan boossi | |
Dhagaheef heerumtee, argeef deesse | |
Nama horii hin beekneef, lukkuun luka lamaa horiidha | |
Namni dhama'iif uumame abjuun dhagaa guura | |
Gowwaan isa darbe malee isa dhufu hin yaadu | |
Abshaalli ofii nyaatee, gowwaa afaan diba | |
Kan abdatanii mana ishee dhaqan akaayii nama afeerti | |
Hin bari'u seetee manatti hagde | |
Humna qarqa baasuufi soora ganna baasu abbaatu beeka | |
Kan abdatan irra kan argatantu caala | |
Barcuma ulfinaa abbaatu of jala baata | |
Jabbiin hootu hin mar'attu | |
Waraabessi biyya ofii nama haanyaatuu | |
Kan citaa hinqabneef kan citu baasti | |
Ijibbaata beelaa eelee sagal dhaabu | |
Hiyyeessa irraa liqeeffachuu mannaa sooressa kadhachuu wayya | |
Nuugiin tumanii nyaatan, humna baaterra hin jirtu | |
Nagaroon qoree baala bakkanniisaa, harsaamessatti saadiru | |
Maraattuun keessi fayyaadha | |
Citaa malee mana hin kabatan | |
Arbi lama yoo wallole kan miidhamu sambaleeta | |
Abbeen nyaataa buleef qabateen jala hinbulu | |
Alagaa ilkaan malee garaa isaa hinargani | |
Qunnii buqqisaniit, abaabilleetti darbu | |
Raafuun hanga okkoteen qabatu affeelan | |
Tafkiin utaaltus laga hin ceetu | |
Tokko namaatu nama dida, kan lammata abbaatu of dida | |
Suuraan gaariin abbaa fakkaata | |
“Takkuman kufee, suutan ka’a” jette jaartiin | |
Qunxur mana fixxee cimmif mana gattii, jedhan | |
Muka koruun nama hin dhibu, bu’utu nama dhiba | |
Surree namaa ergisani irra hin taa'inii hin jedhani | |
Ibiddi garaa foon hin waadu | |
Dubartiin fira hin qabne mana masaannutti baqatti | |
Hiriyaa malee dhaqxee gaggessaa male galte | |
Hiyyeessi har’aa quufeen bulaatti duutee bulti | |
Boolli guyyaa argan halkan nama hin nyaatu | |
Hudduu abbaan dagate tusseen sagal ciniinti | |
Kan qalbii fi jaalalli ajjeese hin fayyu | |
Adeemsa abbaatu oftolchaa fuula waaqatu nama tolcha jedhe jaldeessi | |
Alagaan gaafa kolfaa firri gaafa golfaa | |
Malaaf malli jira mucaaf harmi jira | |
Adurreen riphattee hantuuta argachuu hin ooltu | |
Kan gabaan dhaga'e gowwaan galee niitii dhokse | |
Galgala maal nyaanne jennaan rafnee bulle jedhe jedhan | |
Akka haroon hin guunne akka raachi hin duune jedhan | |
Tikseen taakkuutti dhiistee dhumdhumatti kaati | |
Kan si tumetu na qoree | |
Namni gaafa hiyyolee qurri isaa duude osoo hiyyolee jeduu hafa | |
Warra afaan walii beekuu, harreetu balbala cufa | |
Kan sireen nama hin dadhabiin tafkiin nama dadhabdi | |
Yoo dheeraan tarkaanfii malu, gabaabaan hulluqaa malata | |
Maqaan baatu fi karaan baatee hin deebitu | |
Saree adeemtuu dill'uu goromsaatu darba | |
Mi'a wal fakkaatu walbiratti fannisu | |
Hantuunni farroofte qara eeboo arraabdi | |
Lubbuun abbaan gate lama hin bultu | |
Harki tokko ni dhiqa malee,hin qulqulleessu | |
Maal baasuuf dhama raasu | |
Wacitii abbaan cabsee kaa'e, kan dhiqee kaa'e itti kakata | |
Raafuu fixee rafuu dide | |
Keessa keessa adurreen bineensa | |
Osoo horiin hin galin hattuun mooraa guutte | |
Fuulli fi nyaanni dhoksaa hinqabu | |
Ilmoo bineensaa foontu gara bosonaa heda | |
Kan akka walii loon walitti yaafatti | |
Kan ilkaan ofii dhalchu, kormi hin dhalchu | |
Wanta odeessanii fi wanta bobeessan hin dhaban | |
Dhabaaf malee cirriin cooma kajeelti | |
Garaa laafinatti, alaltuun bishaaniin nyaatamte | |
Roobiin garbaa baatee, fiixeensa arraabdi | |
Salphoo soqolatte, soqolaa gargaaru | |
Salphinni abbaa lafaa bara midhaan bade | |
Galaanni bakka bultii hin qabne, gudeelcha guuree deema | |
Qarri qara hin muru | |
Tafkiin lafatti walnyaatti, namarratti wal baatti | |
Kan mana qabu mala hin dhabu | |
Firri wallola malee gaafa rakkoo wal irratti hin ilaalu | |
Bishaan darbe hin waraaban | |
Daakaniif hin marqan, dharra'aniif hin argatan | |
Madaan qubaa abbaa guba | |
Sanyiin waan facaasan magarti | |
Ofii nyaatan ormaa laatan | |
Gaddeemtuun namaa harree ribbii hormaata fuuti | |
Beekte beekte jennaan niitiin qeesii kitaaba miiccite | |
Waan qabaniin gabaa bahu | |
Maanguddoo fi eeboo dura hin dhaabbatan | |
Na argaa na argaan na dhoksaa fida | |
Haatii fi gabaan waan namaa kennitu hin beekan | |
Jaartii soba raftu, qaqawweessi hin dammaqsu | |
Kan dulloome jaarsa, kan du'u dargaggeessa | |
Gurri dabarsaan ollaa walitti naqa | |
"Yaa saree ciini akkami" jennaan "isa quufe hin kadhatu, isa beela'e immoo ni dhowwatu" jette | |
Duuni biyya wajjinii, hirriiba jette jaartiin | |
Ifaan sooratan dukkana daakkatu | |
Waan gaarii seetee mimmixa dhuka ykn bobaa jala kaawwatte | |
Jarjaraan re'ee hin horu | |
Gowwaa al tokko arrabsi, innuu lammata of arrabsa | |
Ijoolleen nyaataaf waaman ergaa seetee diddi | |
Kan mootu dhaani jennaan dhirsi galee niitii dhaane | |
Sinbira lubbuuuf kaattu ijoolleen tapha seeti | |
Kan waraane ni dagata; kan waraaname ni yaadata | |
Keessummaan keessa namaa hin beekne gaaffii dheeressiti | |
Lama na hin suufan jette jaartiin qallubbii hattee | |
Humnaan nyaataniif,humna hin ta'u | |
Muka jigetti qottootu baay'ata | |
Arrabakoo yaa laxxisaa, situ faallee na hanqisa | |
Of hubde yaa dhakaraa kan harkaan mukatti of buufte | |
Osoo hin hubatiin harka hin gubatiin | |
Irra turuun farda uruudha | |
Takkaa diimanne jette nuugiin | |
Namni namatti jennaan, erbeen saawwanitti jette | |
Bakka arfaasaa dhaabbatan, birraa dhaabbatu | |
Kan barri namatti fide,hiriyaan namatti qoosti | |
Kan bonni ajjeese,ganni maqaa fuudha | |
Harkaan kennanii, miilaan barbaada deemu | |
Barri ni darba, taajjabni ni tura | |
Kan humna qabu reebee(dhaanetu) booyicha nama dhowwa | |
Kan qunnaan galata hin ta'iin daa'ullaan galata hin ta'u | |
Aadaa fi aduu ni dhokatan malee hin badani | |
Bishaan yoo nama nyaatu nama kofalchiseeti | |
Caama ganamaa kan beekuutu ho'ifata | |
Dololloon nama hin fudhatuu laga guddaa nama geessi | |
Biyyaa bahaan malee biyya hin yaadan | |
Dhalee lakkaawu dhadhabee jettee kurupheen tokko dhaltee | |
Dheeratteef leemmanni gudelchaa hin taatuu | |
Holqaa seenani dukkana hin sodaatan | |
Hora bu'anii dhoqqeee hin lagatan | |
Of jajjuu hantuutaa eegeen lafa hin gahuu | |
Hamii fi eegeen abbaa duubaa oolti | |
Deemaa oltu barattu malee barumsaa hin argattu | |
Gabaabbatu iyyuu abbuma warraatu diinqa taa'a | |
Ibidda rafe huubni achuu kajeela | |
Kan garaa malee kan maqaa yoom na dhibbe jedhe waraabessi | |
Buddenni nama quubsu eeleerratti beekama | |
Re'een kan ofii hin beektu sareedhan eegee gad qabadhu jetti | |
Waraabessa darbee sareen dutte | |
Osoo hin hubatin hin dubbattin | |
Harree ganama bade galgala kurkuriin hin argu | |
Roobuus caamus ijii misiraa lama | |
Bakka oolan irraa bakka bulantu caala | |
Akka qottiyyoon gooba jettee raachi dhootee duute | |
Hiriyyaan garaa walii hin beekne guyyaa hunda kakuudha | |
Abjuu sodaatanif hirriiba hin dhiisani | |
Kan garaan yaade miilii ganamfata | |
Miximixaa harkaan dhaabanii gubaa himatu | |
Namni yaraan imaanaa gatee lafti yaraan sanyii nyaattee | |
Olkaa'an malee ol ka'anii hin fuudhani | |
Harreen hidhaa kutte jennaan ofittuu gabaabsite jedhe | |
Qunceen wal gargaartee arba hiiti | |
Adurreen kan bakka loon oolan hin beekne galgala aannan dhugdi | |
Midhaan warra gowwaa bonaa ganna nyaatu | |
Abbatu of mara jedhe boofni | |
Abbaan mana jiraa gurri ala jira | |
Adda nyaataniif hin gabbatani | |
Ijji gamnaa dura boossi | |
Tanaa warri rafnaan jette sareen | |
Harree hin qabdu farda namaa tuffatti | |
Jiruu fi soddaa hin tuffatani | |
Ijji badduus bakki ijaa hin baddu | |
Harki hanna bare dooluuttuu socho'a | |
Dubbii barbaada sareen gabaa baati | |
Gorsa diddu du'a hin diddu | |
Muka beekan qoricha hin se' an | |
Heexoo galataaf oso hin taane qorichaaf dhugan | |
Ilmii fi biqilli guyyaa malee hin dhalatu | |
Kan dhaabbattee si hin agarre, teessee si hin argani | |
Abbaan loonii dhoqqee hin xireeffatu | |
Tiruun bulte lafee taati | |
Cubbuu sodaachuun booruuf | |
Dallaan abbaa kudhanii yeroon hin cufamtu | |
Daangaan jaalalaa afaanii baasanii walii laachuudha | |
Deeganiif hin du'an | |
Deegarra ulfaatti jedhee namtichi ashaboo mataatti baate | |
Duutiifi dullumni hin hafan | |
Eeboo darbatani jinfuu hin qabatani | |
Fardi biraan nama gaha malee hin waraanu | |
Fiigee fiigee kormi sangaa ta'a | |
Fooliin gaariin kannisa harkisa | |
Foon lafa jiru allaattii lafa irratti wallolti | |
Abbaanuu hin gallee, fardaaf booyyanni | |
Adda baane jedhe namtichi furrii fudhatee | |
Lagaatu walitti yaa'a malee garaan walittii hin yaa'u | |
Gadheen niitii, dhiirsa hamatti | |
Yoon ani du'e araddaan hin margin jette harreen | |
Ofiifu duutii maaf of huuti | |
Foontu fooniif rifata | |
Naatu beekaan beekkumsa hin taatu | |
Akka kufanii hin cabani | |
Bittaa wallaalanii gabaa komatu | |
Fardi badaan farda balleessa | |
Harmaatu lama malee aannan tokkichuma | |
Badiin saree gaafa duute | |
Guddatee guddatus gurri mataa hin dabartu | |
Akka beekan bulan | |
Lukuun abbaanis qabu, bineensis qabu iyya hin dhiistu | |
Tunis dhukkuba taateef tessuma nama dhowitii jedhe namichi dhullaan qabde | |
Yoo akka nyaattu homaa hin taatu yoo akka aadduu barana him baatu | |
Saroonni walnyaatti kan ishii nyaatu hin argan | |
Namni Jireenya isaati fakkaata | |
Hamma fedhe guddatan, gosa ofii hindarban | |
Nama guddisuun of guddisuudha; nama xiqqeessuun of xiqqeessuudha | |
Jaarsi du’aa adeemu si hin abaariin, bishaan gu’a gahe si hin nyaatiin | |
Kabaja balbalaaf hindaaqqoon gadi jette | |
Mana balbala malee hin seenan, utubaa bakka malee hin dhaaban | |
Muka jalaa ol Koran malee, gubbaa gadi hin koran | |
Waraabessi waa nyaatu tokkuma kan maqaan badu hunduma | |
Aannan banaa dhiisanii hattuu namaan jedhan jette adurreen | |
Bakka sareen jirutti, namatu dhuufee hin gaafatan | |
Kijibni nama oolcha malee, nama hin bulchu | |
Karaan sobaan darban, gala nama dhiba | |
Foon naaf kenneet, albee na dhorkate | |
Adurreen garaa muratte, leencaan qixa nama sodaachifti | |
Garaa murtii murate, bishaan raafuutu gabbisa | |
Garaan murtii hin qabne, diina abbaati | |
Namni namumaa, ija nyaadhu” jette allaattiin | |
Gara jabeessa heexoon hin albaasu | |
Qeerransa eegee hin qaban, qaban gadi hin dhisan | |
Ijji dhugaan boosse, imimmaan hin dhabdu | |
Mari’ataan gowwaa hin qabu | |
Maraatanii biyya hin bulchaan, mari’atanii malee | |
Maqaa ni bitan malee, hin gurguran | |
Maqaa hannaa, abbaatu ofirraa eega | |
Hirriibni baay’een duumessa hiyyummaati | |
Bishaan lagaa dhume jennaan boosettiin ilil jette | |
Qoree dur dirteef hiyyessi okkola | |
Adaamiin olla agamsaa, imimmaan hin qoorfattu | |
“Sangaa ofiinuu alba’u eegee qabdee raaftaa?” jedhe manguddoon Oromoo | |
Dubbiin rabbi suuta | |
Namni kadhachuu hin dhiisu, rabbi waan murtee hin dihiisu | |
Bakka rabbi itti nama hidhe, funyoo malee ijaajju | |
Manni waaqni ijaare hin jigu | |
Bagan kufe, bagaan ka’e, kan naqabuu fi kan na dhaabu addaan baafadhe jedhe namtichi | |
Kan offii buletu nama bulcha | |
Dheebotan malee, mi’aa bishaani hin beekan | |
Gubattee hin agarree, abiddatti gamti | |
Boora'u malee hin taliilu | |
Oduun soora (nyaata) gurraati | |
Waan biyyaa bilbilli iyya | |
Quuqaa cinaacha jalaa abbaatu beeka | |
Namni mataa isaatii hin tolle, namaaf hin tolu | |
Bakka hin rafnetti hin muugan | |
Namni ija takkaa biyyeen hin taphatu | |
Garaa nagaa qabu sukkuumuun, dhukkuba itti fiduudha | |
Ejersa halaalaarra qobboo qe’ee wayya | |
Obsaan aannan goromsaa dhuga | |
Fira dura bahan malee, fafa duraa hin bahan | |
Bara bofti nama nyaate lootuun nama kajeelti | |
Bareedde jedhanii obboletti hin fuudhani | |
Ija laaftuun dubaraa obbolessa irraa ulfoofti | |
Malannee bolla lama qotanne jette hantuunni | |
Wallaalaan bishaan keessa dhaabatee dheebota | |
"Yoo waraabessarraa hafte keenya" jette sareen, harreedhan | |
Yaadni hamaan nama huqqisa | |
Fuula ilaali na elmadhu jette harkuun | |
Kan leenci naasise hindaaqoo baqata | |
Afaan qabachuun hunda to’achu | |
Obbolessi kan walin dhalatan qofa miti | |
Hunda dubbatan garaan duwwaa hafa | |
Eelan eelee dhaabbatan | |
Afaan gaarin afaa gaari caala | |
Kan ilkaan hin qabne akaawwii hawwatti | |
Firri dhufe jadhanii dhabaa hin dhalanii | |
Gowwaan bakka rafe hunda mana se’a | |
Waan warri waarii jedhu ijoollleen waaree jetti | |
Nyaataa fi lola abbaatu tolfata | |
Ilmoon huntuutaa gumbii uraa haadha jalatti barti | |
Sossobbiin madaa hin foyyessu | |
Harree fi gadadoon nama irraa hin gortu | |
Nama jechi hin madessine waraanniyyuu hin madessu | |
Namaan garaan ga’atti garaan lafa nama ga’a | |
Dubbiin baay’atetti harretti hin fe’ani | |
Harka abbaa biraan ibidda qabun nama hin dhibu | |
Waaqni duumessaa’e roobuu hin oolu | |
Kan qaban qabaa hin guunnne gadhiisan bakkee guutti | |
Kan dhiqantu nama dhiqa jatte wacitiin | |
Namni mana tokko ijaaru citaa wal hinsaamu | |
Mana waraabessaatti foon liqii hin dhaqan | |
Ariifataan hori gata | |
Hindaaqqoon haate haatee albee ittin qalamtu baasti | |
Namni akkaataa fardaa beeku ulee fardaa hin bobessu | |
Abbaa dhokseetu akaakayyuu himata | |
Yoo baay’ate dammis ni hadhaawa | |
Warra walnyaatu jidduudhaa waa nyaatu | |
Harki waaqni namaan qabe xurii hin qabu | |
Ukkaamamee raafamnaan aannanu qabee cabsa | |
Tuullamanii taa’anii waaqa ofii hin komatan | |
Sirbaaf dhufanii morma hin qusatan | |
Ofii jettu miyaa’i yookaan dhagaa jadhanii sigatu jedhe soogiddaan | |
"Iyyan malee hin dhalchanii?" Jedhe kormaan hoolaa korbessa je’en | |
Alagaa fi dukkanatti ija hin babaasan | |
Sanyiin buqqee miiciraantu hadhaa’a | |
Yaa cubbuu “essa dhaqxa” jannaan “bakka itti na ergan” jatte | |
Sa’aa eegee hin qabne cirriin hin sodaattu | |
Bobbaa yoo tolan gala tolan | |
Du’arraan baqadhatti mana du’aa seente | |
Karkin ofii madaa’ullee, muranii hin darban | |
Mana ormaa bareedaarra, godoo ofii wayya | |
Hoolaan abbaa gaarii qabu, dubboo ala bulcha | |
Jibichi essatti eeganii jabbii kessa oola | |
Hagam ol fagaattus allaattii reeffi lafa | |
Bara humna qaban sagaliin lolu, bara humna hin qabne sagalee tolu | |
Yoo rakkatan fala barbaadan | |
Bakakkaan akkanaanu natti gamu muka jala na geessite | |
Osoo akka yaada namaa tulluun diriiraa ta’a | |
Adala gowwoomsuun suuta suutani | |
Addaatef ilkaan alanfachuu hin dhiisu | |
Ablee qara lamaa beekaatu itti fayyadama | |
Bakkuma dhaqqabani kan hoqqatan | |
Bakka itti citanitti citaa haammatan | |
Goowwaa mannaa budaa wayyaa | |
Goowwaa wajjiin dhalachuu mannaa dhaloota ooluu wayyaa | |
SHinbirroon laga lagaa Afaan Afaan dubbattii | |
Arrumaan samii bahaan waa taatu | |
Ni qallatti malee hin cittu dhugaan | |
Diddu diddi malee saree Ija kuulan | |
wajjiin dhaloota malee dhalaan diina gurraachaa | |
Wahi beeyta jannaan jaartiin sheekaa kitaaba dhiiyxee | |
Foonii garaan nudadhabee | |
Afaan Ajaa wajjiin yaa'uu dadhabnee ja'e ja'an waraabessi | |
Anuma xuuxxa malee xuuxxee waa nan xuruursituu | |
Qooda qocaa kaa'e Allaattiin hin fuunee | |
Akka Abaluuttin sirbaan morma nama jallistii | |
Baraa fi furguggee gad ja'anii dabarsanii | |
Sirnaan yoo Ejjatan seera uumaa Eeggatanii ja'an | |
Walii galan Alaa galan ja'e jaarsi oromoo dhaddacha jala taahee. | |
Wal qixxeen wal fixxee | |
Ilkeen tan wal qixaatu ciniinnaa tolchaa | |
Sagaliin Akaafee diddeet diddiimattii. ~ | |
Akka cabanitti Okkolanii. ~ | |
Suuta Ejjatan suuta qoreen nama waraanti. | |
Hamma Namaa hin Geessuu Cabsa namaa hin teessu | |
Afaan Hamii Bare Utubaatti hasaasa | |
Namichi Guyyaa Bofa arge halkan Gaaddidduu isaa dheesse | |
Waan Dabruuf maqaa hin dabarre hin fuudhan | |
Hin barihu Seetee Gorduubatti hadde | |
Anatu Caalaan Ciinciraa haaduu afaan buute | |
Gubattee hin beektuu ibiddatti gamti | |
Laftis bahii jette jaartiin faeda irraa kuftee | |
Jaartiin Bara Buttaa Duudde hoo Luboo Jechaa hafti | |
Akka Durii fi Harka xuriitti hin hafan | |
Ani hoo duruu gubattuu dha jette beddeen mana keessa gubattee | |
Keessa namaa hin beektuu keessa qabattee namaa kenniti | |
Sangaan bara qote hedata | |
Waan uffattu hin qabduu aguuggattee haddi | |
Karaan Sobaan dabran galatti nama dhiba | |
Hantuuti haadha jalatti gumbii uraa barti | |
Namni dhukkubsataa manaa qabu du’a gahii namaa hin oolu | |
Hojiin Waaqayyoo fi kolfi saree hin beekamu | |
Haadhaa fi adurree hin dhaanan | |
Warri guddaan aduurree wasaasaa baata | |
Adurreen keessi bineensa | |
Maraattuu keessi gamna | |
Waaqayyo beekee bofa miila dhowwate | |
Waan Waaqni qocaaf kaa’e illeettiin hin fudhattu | |
Foon lafa jiru allaattiin muka irraa wal lolti | |
Waraabessii biyya namni isa hin beekne dhaqee itillee naa hafaa jedhe | |
Manni of – jajjuu karaa dura | |
Bor hin bekneen qoda- bukeen ishee lama | |
Kan of jaju hin dogoggoru | |
Haati mimmixaa kanuma kootu guba jetti | |
Ija jabeessa irraa sirbi hin fokkisu | |
Duulli amma oduu hin gahu | |
Iyyaniif dhalcha hin ta’u jedhe korbeessi hoolaa korbeessa re’eetiin | |
Mana aanu malee mana aaru bira hin dabran | |
Ollaa fi Waaqatti gadi bahu | |
Ollaan bultee beeka akka itti bule abbaatu beeka | |
Itti qabataaf cidhi ollaa jira | |
Garbittii lubbuuf fiigdu ollaan qophee dha jedha | |
Garbittiin gargaarsa argatte majii dhoksiti jedhan |
Mammaaksa qube g irraa jalqabu
gulaalihiippoo
Wabii
gulaali- Abarra Nafaa. Mammaaksa Oromo Gumii Qormaata Afaan Oromootiin
- Mammaaksa Oromo