Wakkallee

Wakkalleen hoosistoota qaccee Hilleessaa (Lepus) keessaa tokko . Isaan soorattuu margaa, fi kophaa isaanii ykn cimdii ta'anii jiraatu. Bakka xinnoo bifa jedhamutti kan manʼee godhatan siʼa taʼu, ijoolleen isaanii erga dhalatanii yeroo muraasa booda of kunuunsuu dandaʼu . Gosti kun fakkee hilleessaa (lagomorphs) gurguddoo of keessatti qabata . Irra caalaan isaanii fiigdota saffisaa miila duubaa dheeraa fi humna guddaa qabuu fi gurra gurguddaa ho’a qaamaa balleessu qabanidha. Gosoonni Wakkalleedhalootaan Afrikaa, Yureeshiyaa fi Ameerikaa Kaabaa ti. Harreen waggaa tokkoo gadi ta'e "leveret" jedhama. Gareen Wakkallee"husk", "down", ykn "drove" jedhama.

Baayoloojii

Wakkallee bineensota saffisoo yoo ta’an hanga 80 fiiguu danda’u fageenya gabaabaa irratti. Fageenya dheeraa irratti, wakkallee Awurooppaa ( Lepus europaeus ) hanga 55 fiiguu danda'a . Gosoonni jackrabbits shanan giddu galeessaa fi dhiha Ameerikaa Kaabaa keessatti argaman 65 irratti fiiguu danda'u fageenya dheeraa irratti, fi hanga 3 utaaluu danda’a yeroo tokkotti.

Akka idileetti bineensa qaana'aa kan ta'e, sareen Awurooppaa birraa amala isaa jijjiira, yeroo guyyaa sareewwan biroo ari'uun mul'ata. Kun dorgommii dhiirota ( bucks jedhamu) gidduutti walhormaataaf ol’aantummaa argachuuf taasifamuu fakkaata. Yeroo maraa birraa kana bineensonni saala lamaanii "boksii" taphachuu, sareen tokko kan biraa jilba isaatiin rukutuu arguun ni danda'ama. Amalli kun jecha " mad as a March hare " jedhu uuma. Kun dorgommii dhiirota gidduutti qofa osoo hin taane, dubartoota gidduutti ( dos jedhama) gara dhiirotaattis walqunnamtii saalaa ittisuuf ni argama.

Garaagarummaa Hilleettii irraa

Wakkallee akka waliigalaatti kanniisa caalaa guddaa, gurra dheeraa kan qabaniifi rifeensa isaanii irratti mallattoo gurraacha kan qabanidha. Wakkallee, akkuma leporids, mataa jointed, ykn kinetic, kan qaban yoo ta'u, hoosistoota biratti adda ta'a. Isaanis kiroomozoomii 48 kan qaban yoo ta’u, kanniisni ammoo 44. Haroonni mana keessa kan hin hojjenne siʼa taʼu, kanniisa tokko tokko immoo nyaataaf kan guddifaman siʼa taʼu, akka bineensa manaatti kan qabamanidha .