Marsaa seelii

Marsaan seelii, ykn marsaan hirma seelii, bu’uura Marsaa jireenya seeliin martinuu keessa darbudha. Kunis sad.miti hirmamaa fi hirmamuu seelii walduraa booda dhufu haammata

Seelonni basaqaa ( *Allium* ) marsaa seelii adda addaa keessatti. Guddinni ' orgaanizimii ' keessatti marsaa seelii to'achuudhaan of eeggannoodhaan to'atama.

Cell cycle in Deinococcus radiodurans

Marsaawwan

Marsaan seelii yuukaariyootii marsaa adda addaa afur of keessaa qaba: marsaa G 1, marsaa S (walnyaatinsa), marsaa G 2 (walitti qabaatti marsaa interfeesii jedhamuun beekama) fi marsaa M (maaytoosii fi saayitookineesii). Marsaan M mataan isaa adeemsa cimsee walitti hidhame lama irraa kan ijaarame dha: maaytoosii, kan niwukilaasiin seelii keessatti qoodamu, fi saayitookineesii, kan saayitoopilaasmii seelii qoodamee seelii intala lama uumu. Tokkoon tokkoon marsaa hojiitti hiikuun adeemsa sirrii fi xumura isa duraa irratti hundaa’a. Seelonni yeroodhaaf ykn duubatti deebi'anii qoqqoodamuu dhaaban haala callisaa marsaa G 0 jedhamu keessa seenaniiru jedhama.

Iskiimaatikii marsaa seelii. Gingilchaan alaa: I = Interphase, M = Mitosis ; gilgaala keessaa: M = Maaytoosii, G ₁ = Qaawwa 1, G ₂ = Qaawwa 2, S = Walnyaatinsa ; ring keessa hin jiru: G ₀ = Qaawwa 0/Boqonnaa

Erga seelii qoqqoodamanii booda, tokkoon tokkoon seelota intalaa marsaa haaraa marsaa gidduu (interphase) jalqabu. Sadarkaaleen adda addaa marsaa gidduu yeroo baay’ee morfoloojiidhaan adda baafamuu kan hin dandeenye ta’us, marsaan tokkoon tokkoon marsaa seelii adeemsa baayookeemikaalaa addaa kan seelii qoqqoodinsa seelii jalqabuuf qopheessu adda ta’e qaba.

Sadarkaa Miti Hirmamaa

Interfeezii Feeziin kun sad. Dhuma marsa tokkoo fi jalqaba Marsa isa biraa gidduu jiru dha. Sadarkaan Kun - Baay’ee turaa /lag-phase/ - Kan seeliin yeroo hirmama isaa irra caalaa itti dabarsu - Iddoo wantootni hirmamaaf barbaachisan martinuu baay’atani fi qophaa’anidha. - Bakka itti DNAn fakkaataa isaa uumu. - Feezii orgaaneloonni haarawaan itti uumaman yeroo tokko tokkoo dogoggoraan sadarkaan kun sadarkaa mugaa / resting stage/ jedhamullee hojiiwwan armaan olii waan raawwatuuf si’ataadha. Mugaa kan jedhamuuf seeliin yeroo kana adeemsa miti hirmamaa keessa akka jiru qofa agarsiisuudhaafi. Interfeeziinfeezii sadii qaba.

Marsaa G ₁ (Marsaa guddinaa jalqabaa ykn Marsaa qaawwa maaytootikii boodaa) .

qophii DNA duraa sadarkaa kana irratti seelonni hammaan waan gudataniif sadarkaa guddinaa jedhamees niwaamama. Kiroomosomsiin diriiraa waan ta’eef RNA oomishuudhaaf akka teempileetiitti gargaara. Daldaalli seelii G.1 keessatti raawwatu adeemsa tiraansikiriipshinii kiroomosomsiiti.

Marsaa S (DNA baay’isuu ykn Sadarkaa Qophaa’inaa) .

sadarkaa kana keessatti immoo kiroomosomiin diriiree argamu RNA Oomishuuf osoo hin taane 68 wal-hormaata raawwata. Tokkoon kiroomosomsii kiroomaatidii lama seentiroomeriidhaan walitti hidhame qabu,

G ₂ marsaa (guddina) .

sad. Qophaa’ina DNA booda sadarkaan kun immoo yeroo qabiyyeewwan saayitoopilaazimii seelii itti qophaa’anidha. Dhuma irratti kiroomosomotni wal-seenuudhaaf of qopheessu.

Marsaa maaytootikii (addaan bahuu kiroomozoomii) .

Maayitoosisiin adeemsa hirmama seelii ilmoolee seelii lama kan walii fi warra isaanii fakkaatan oomishudha. Adeemsa kana keessatti seeliin ilmoo seelii warraa wajjin lakkoofsa kiroomsomootaa haalaan wal fakkaatan qabu.

N __________ N

2N __________ 2N

46____________ 46

Gosti hirmama seeli kun yeroo guddina orgaanizimoota fi wal-Hormaata al-saalessaa kan geggeeffamu dha. Sadarkaa Maayitoosisii hirmama seelii kana bakka afuritti qooduun ni 69 danda’ama. Kunis piroofeezii, meetaafeezii , anaafeezii fi teeloofeeziidha.