Maashinnin meshaalee dalagaa sochii ykn makaanikaalaa salphisuuf saxaxameedha. Maashinii sasalphoo:maashiniin salphaa meeshaa kallattii yookiin hammahumnaa jijjiiruuf fayyaduudha.Maashiniin humnasochooftuu qeenxee fayyadamuun ba’aa qeenxee irratti dalagaa dalaga.Rigatni akka hin jireetti yoo yaadame dalagaan ba’aa irratti dalagamee fi dalagaan humnasochooftuun dalagame wal qixa dha. Dalagaan Anissaa Makaanikiaalaa hamma anniisaa yeroo wanti tokko humna tokkoon fageenya tokko keessa socho’u dabarfamuu.Maashiniiwwan sasaalphoon bal’inaan itti fayyadaman kanneen akka golollee(wheel) fi uleesaa(axle), ribduu(pulley), balinsa habalakaa( inclined plane), cinkaara(screw), birdiida(wedge) fi fonqolcha(lever) kan dabalatudha. Maashiniiwwan salphaan humnoota isaan irratti hojjetamuu dandaʼan guddisuu ykn hirʼisuu kan dandaʼan taʼus, hojii waliigalaa raawwachuuf hamma hojii waliigalaa barbaachisu hin jijjiiru.

Faayidaa Maashinii

Mashiinootni meeshaalee dalagaa keenya saphisaanii fi faayidaalee kanneen akka: ➢ Hammamtaa humna hojiirra oolu guddisuu. (Humnaa baay’isaa ) . Fageenya humna hojiirra oole (ykn saffisa humni sun socho’u) irratti socho’e guddisuu. (Baay’isaa saffisa) . Kallattii humni itti hojjetame jijjiiruu ykn humna hojiirra oole bakka tokko irraa gara bakka biraatti dabarsuu. (Kallattii jijjiirraa) . Garuu, maashiniiwwan anniisaa baay'isuu hin danda'an.

Jechoota Maashinoota sasalphoo ibsuuf fayyaduu

1.Humna Cicataa (Humna sochooftuu(Effort)) - Humna maashinii irratti qaama alaa irratti raawwatamuudha.

2.Humna Bu’aa (Ba’aa(Loard)) - humna maashiniindalageessuu dha.

3.Faayidaa Makaanikaalawaa (MA) - Faayidaan maashinii fayyadamuun argamu Faayidaa Makaanikaalaa (MA) faayidaan makaanikaalaa maashinicha fayyadamuun argamu reeshiyoo ba’aa fi humna sochooftuu dha.

$MA={\frac {Ba'aa}{Humnasochooftuu}}={\frac {L}{E}}$

3.1. Faayidaa Makaanikaalawaa Dhugoo (AMA)

✓ Faayidaa Makaanikaalaa dhugoo-Faayidaa Makaanikaalaa maashinichi haala qabatamaa ta’eenkennu(rigatawajjin).

$AMA={\frac {Ba'aa}{Humnasochooftuu}}={\frac {L}{E}}$

3.2 Faayidaa Makaanikaalawaa Yaaddoo (IMA)

Faayidaa Makaanikaalaa maashinichi rigatni akka hinjirreetti yemmuu yaadamu kennuu dha

$IMA={\frac {Ba'aa}{Humnasochooftuu}}={\frac {L}{E}}$

4. Reeshiyoo Aritii (VR)

✓Faayidaa makaanikaalaa yeroorigatnihin jirre ibsa. Faayidaa Makaanikaalaayaaddoo (IMA) jedhames ni waamama. Hiikkaan reeshiyoo ariitii maashinii kamiyyuu akka reeshiyoo fageenya humna sochooftuunadeemamee fi fageenya ba’aan adeemeetti kennama

$VR={\frac {FageenyaHumnasochooftuu}{FageenyaBa'aa}}={\frac {SE}{SL}}$

5.Dalagaa Ciicataa (Wi)- dalagaa humni sochooftuun maashinicha irratti dalaguu dha. Kunisbaay’ata humna sochooftuu (E) fi fageenya humna sochooftuun adeeme (SEiEW ES= ×) wajjin wal qixa dha

$Wi=ExSE$

6.Dalagaa Bu’aa (Wo)- dalaga maashinichi ba’aa irratti dalaguu dha. Kunis baay’ata ba’aa (L) fi fageenya ba’aan adeeme (SL) wajjin wal qixa dha

$Wo=LxSL$

7. Ga’umsa(η)

Hiikkaan ga’umsa maashinii tokkoo reeshiyoo dalagaa bu’aa fi dalagaa ciicataa dha.Reeshiyoo kana (100%)n baay’isuun ga’umsa maashinichaa dhibbeentaan ibsuu dandeenya.

$Ga'umsa={\frac {Dalagaabu'aa}{Dalagaaciccaata}}={\frac {Wo}{Wi}}x100\%$ Ykn $={\frac {FaayidaaMakaanikaala}{ReeshiyooAriitii}}={\frac {MA}{VR}}x100\%$

Yoo ga’umsii maashinii tokkoo dhibbantaa 100%Faayidaa maakaanikaalaa ykn reeshiyoo aritii dha AMA/VR = 1, Yeroo kanatti Annisaan qisaasa’uu hin jiruu.AMA = IMA= VR

✓ MA, VR fi birkii ykn yunitii hinqabuu

✓ Wo fi Wi juuliin (J) safarama

✓ Annisaan qisaasae = Wi – Wo

✓ Yoo L >E fi SE>SL ta’e maashinnichi humna baayisaa dha.

✓ Yoo L < E fi SE 1 ta’e maashinnichi humna baayisaa dha.

✓ Yoo MA & VR =1 ta’e maashinnichi kallatti jijjira.

Akaakuu Maashinoota Sasalphoo

Maashinoota sasalphoo jahaatu jiru. Isaaniis :

1. Balinsa Habalakaa 4. Fonqolcha (Lever )

2. Birdiida (Wedge) 5. Ribduu(pulley)

3. Cinkaara ykn biloonii (Screw ) 6. Golollee(wheel) fi uleesaa(axle)