Dega (woreda)

Deeggaan Abbaa Bokkuu Mirreessaa Qana'aatiin gadoomteerti.Ergasii Deeggaan Wallagga,Jimma,Shawaa fi Arsiirraa akka baballattee quxisuu Maccaa taatus Lixatti angafa Shawaa Kibba Lixaa Iluu Galaan Odaa argamuun oodeffamteDaarimSadii keessaa hayyuun seera Makkoo Biliin tumaa seera gurguddoo saddeet,waliigala keeyyata 65n kan of keessa qabu tumameen bulu Algaa Kiiroosii keessaa Mirreessaa Qana'aa Jimaa fi balbalasaaniiti buttaa qalee Luba baase! kana malees,Makkoon gurguddoota qomoosaa hortee Jaawwii Maccaa Raayyaarraa dhufan hubachaa guddachuusaatiin,caalaayyuu sabni kun walga'iidhaafi hoodaaf Odaa Bisil jalatti Yeroo walitti qabaman kan gammachisu jaalalasaatiin waan taheef mirkane. Jireenya Xuxee Bisil (Odaa Bisil) facaatii Gibee laga Uumaa booda keessa baay'achuusaaniitiin lafti loon isaanii irra dheechifatan,irra jiraatan waan isaan barbaachiseef Makkoon gaggeessummaasa atiin,ummatasaa sochoosee lafa haaraarra qubachiisuuf dirqamullee,jireenyi Xuxee Bisil waan isaanitti toleef, mormiin Makkoo akka mudachaa dhufetu yaadatama.Makkoo Biliis,Tutii Bisili ka'ee Oromoota kaasee biyya Wallaggaa fi Iluu Abbaa Boor keessa tamsaasuuf Salgeesaa mariisiseera jedhama.Salgee keessa muraasni Nyaa'aa Dooro,Abbaa Bofoo,Dinqaa Ayyaansoo,Jimaa Feengoo,Kumsaa Guyyoo ,Mutulii Kulee,Godaanaa Seenekaa,Keedoo Bantii,Boofoo Dadhii,Furdisa Bonayyaa fi Yeegguu Maatiidha. jireenyi naannoo Tutii Bisil kan Itti tolee ummanni bakka sanaa deemuu hin fedhu jedhee waan shakkeef Nyaa'aa Dooroo,"goondaan mana kooti nam'e"jedhee mana ofitti ibidda qabsiise.ibiddi mana Nyaa'aa Doorootii ka'es manneen naannoo sana jiran Mara Jim godhee gube.kanaan Makkoo Bilii fi salgeensa ummata Odaa Bisil jalatti walitti qabanii ummata gorsuu eegale; Dhaga'aa dhaggeeffadhaa! Dhaga'aa dhaggeeffadhaa! Seerri tumame hin jigu hin dhangala'u Hin cabu hin dabu Yoo muran seera Yoo tumamee cuqqaalame bar'uudha Seerri muramuuf aggamame Utuu hin muramiin Utuu Bokkuudhaan,Duddubbisan hin rukutamiin Utuu Qacceedhaan hin quwaafamiin Yoo 'qaphe,qaphe'jedhe deebi'ee akka mar'atamu ta'a. "Yaa lammii koo wal gurmeessaa,biyya Itti galtanitti wal gargaaraa mana walii ijaaraa,iyya walii dirmadhaa,ibidda walirraa dhaamsaa.nama harkisaa xuraa'e (nama,nama ajjeese) qomoon nama sanaa loon buusee,gumaa akka bitee oolchu,qomoodhaan haa ta'u"jedhee ummatasaa bobbaasee qubachiisera.ha ala kanaan ilman Gudayyaa sadan keessaa;- • Tutii Gudayyaa hangafa ta'uusaatiin seera hangafuumaan ardaa Abbaasaa facaatii Gibeefi Gudayyaa Biilaa keessatti ilmaan saddeet horee jiraateera. Gudayyaa maaltu deebisa Daarimutu eebbisa kan jedhameefis kanaafidha. Sayyoo ilma lammaffaa Gudayyaati.inni s ilmaan ja'a horee Gobbuu Sayyoo har'aa maqaa ilma Sayyoo hangafaa kan Gobbuu jedhamuun moggafame keessa jiraata.Bujjuuraa Sayyoo lammaffaadha Gobbuu Sayyoo keessa iddoo (ganda)Bujjuura jedhamu irra jiraata.Midaa Sayyoo,lixaa laga Gibee golga laga Odaa Sibuu Siree keessa Haroo Caalchisaatti Aananii jiraattota duraati.Daannoo Sayyoo kibba bahaa facaatii Gibee, golga laggeen qallaa,Roobii Abukkoo fi laga Amaaraa Baakkoo Tibee qabata.Yeroo ammaa

Daannnoo keessa ilmaan Liiqan Maccaa waliin wal makanii jiraatu. • Leeqaa Gudayyaa ilma sadaffaa Gudayyaa Jaawwwii Maccaati.ilmaan lama;-Soolee Leeqaa fi Baabbuu Leeqaa godhateera.kudha lamaan Soolee Leeqaa Gudayyaa fi Sadan Baabbuu Leeqaa Gudayyaa Aanaa Waayyuu Tuqaa har'aa tulluu Koomtoon gaditti Wallaggaa bahaa ,lixaa fi Qeellam Wallaggaa keessa hanga Tulluu Walalitti qubataniiru jedhama.Egaa Har'allee Hayyuun Makkoo Bilii hortee Gudayyaa keessa kan marge Daarmsadiitu angaafaaf!