Alkiinii

Alkiinonni tarree homologasii isa lammaffaa haayidirookaarboonotaati. Foormulaaa molakulaawaa gooroon isaanii Cn H2n yoo ta’u, ‘n’ n lakkoofsa kaarbonii (2, 3, 4 …) ta’a. Fakkeenyaaf:- n = 2 yoo ta’e, C2 H2x2 = C2 H4 ta’a, n =3 yoo ta’e, C3 H2x3= C3 H6 ta’a, haaluma kanaan C4 H8 , C5 H10, jechaa itti fufa. Lakkoofsi atoomota haayidiroojinii molakiyuulii maatii alkiinii tokko keessatti argaman dachaa lakkoofsa atoomota kaarboonii achi keessa jiruuti. Miseensi alkiinotaa inni jalqabaafi salphaan itiinii (C2 H4 ) jedhama, atoomota kaarbonii lamaafi atoomota haayidriijinii afur of keessaa qaba. Alkiinotni alkeenota kaarbonii walfakkaataa qaban irrraa haayidiroojinii lamaan hir’atu. Akkuma alkeenotaa, alkiinotni haayidirookaarbonota tarree homologasii (maatii) uumu

Moodeela 3D etileenii, alkiinii isa salphaa.